Герой самых цяжкіх і самых светлых старонак гісторыі Аболецкай СШ
Сельская школа ва ўсе часы, ці як мінімум на працягу савецкага перыяду нашай гісторыі, была важным фактарам перспектыўнасці навакольных вёсак, таму што спрыяла падтрыманню дэмаграфічнай стабільнасці (замацаванне сем’яў у вёсцы) і давала дадатковую працоўную сілу мясцоваму калгасу ў перыяд разнастайных масавых сезонных работ. Кіраваць такой установай зможа толькі чалавек, здольны выконваць безліч самых разнародных функцый, ад творчай да гаспадарчай работы, аператыўна пераключацца з адной задачы на іншую ці працаваць адразу над некалькімі.
Адзін з такіх працаздольных і нястомных людзей — былы дырэктар Аболецкай сярэдняй (цяпер ужо базавай) школы Леанід Рыгоравіч Ігнаценка. І не толькі дырэктар, а стваральнік. Дзякуючы яго настойлівасці і мэтанакіраванасці школа была пабудавана і забяспечана ўсім неабходным абсталяваннем, а пасля дзесяцігоддзямі паспяхова выконвала свае функцыі, даючы пуцёўку ў жыццё тысячам маладых людзей і разам з тым назапашваючы карысны вопыт для сённяшніх пакаленняў педагогаў і вучняў.
Нарадзіўся Леанід у Калінкавіцкім раёне, а пасля заканчэння ў 1959 годзе фізмата Віцебскага педінстытута разам з жонкай-аднагрупніцай Святланай яны прыехалі па накіраванні ў Талачынскі раён. Трапілі ў Рыдамльскую сярэднюю школу, а летам 62-га Леаніду Рыгоравічу, на той момант ужо завучу, прапанавалі ўзначаліць Аболецкую.
— Размяшчалася яна ў будынку колішняга дома ксяндза, уся на падпорках, праз шчыліны неба відаць, — успамінае ён пачатак свайго дырэктарскага стажу. — Мы іх канапацілі, тынкавалі, але ўсё роўна зімою чарніла замярзала. Асвятляліся газоўкамі, быў яшчэ і матор з тарпеднага катара, які круціў генератар. Я адразу пачаў будзіраваць пытанне наконт будаўніцтва, на ўсіх нарадах настойваў: трэба будаваць школу! І ў раёне дабіваўся, і ў аблана, і ў міністрэстве…
Перайсці ад слоў да справы ўдалося толькі праз 7 гадоў: летам 69-га ў Абольцы прыехаў атрад віцебскіх студэнтак-медыкаў (менавіта студэнтак, усе — толькі дзяўчаты) і пачаў капаць уручную траншэі пад фундамент. І, нібыта наганяючы страчаны час, улады схапіліся адразу за ўсё: пакуль студэнткі арудавалі рыдлёўкамі, у будучую школу паступіла мэбля і разнастайнае абсталяванне. Давялося шукаць па ўсёй вёсцы, дзе што размясціць на захоўванне.
Усе этапы будаўніцтва школы дырэктар павінен быў трымаць на кантролі, кожны панядзелак дакладваў па тэлефоне ў вобласць, што зроблена. Вырашаў з будаўнікамі шматлікія тэхнічныя і арганізацыйныя пытанні. Напрыклад, ведаючы, што ўласнага ўрача школе ўсё роўна ніхто не дасць, дамовіўся, каб перамясцілі сцяну прадугледжанага праектам медыцынскага пакоя, — і такім чынам атрымаўся дадатковы вучэбны кабінет. Ужо калі ішлі аддзелачныя работы, папрасіў, каб будаўнікі дазволілі насвідраваць дзірак і пазабіваць пробкі для навешвання дошак і толькі пасля гэтага пачалі фарбаваць сцены.
У 1971 годзе школу ўвялі ў строй, 4 кастрычніка вучні з настаўнікамі пад гукі духавога аркестра з камсамольскім сцягам калонай прайшлі ад старажытнай ксяндзовай хаты да новага двухпавярховага цаглянага будынка. Але на гэтым развіццё ўстановы не спынілася. Пазней былі пабудаваныя трактарны клас і інтэрнат. Паралельна з асваеннем асноўнай школьнай праграмы вучні праходзілі падрыхтоўку на механізатараў і ў выніку многія заставаліся ў роднай вёсцы, не шукалі сваёй долі ў далёкім ці блізкім свеце. Маючы ўласны парк аўтамабільнай і трактарнай тэхнікі з прычапным абсталяваннем, школа дабілася ад райвыканкама выдзялення 11-ці гектараў зямлі і стала зарабляць грошы на ўласныя патрэбы. Вырошчвалі лён, кукурузу, агародніну ў цяпліцах.
Як маладому кіраўніку ўдавалася сумяшчаць творчую педагагічную работу і ўсялякія адміністрацыйныя, арганізатарскія функцыі?
— А што ж рабіць? — адказвае Леанід Рыгоравіч на такое пытанне. — Трэба было варушыцца. Хіба, калі будзеш сядзець, за цябе хтосьці ўсё зробіць? Кожны год мы што-небудзь будавалі, удасканальвалі, словам, не сядзелі без справы.
І з настальгіяй дадае:
— У тыя часы працаваць было значна прасцей, чым цяпер, забяспечваць школу лягчэй было. Селі на сваю машыну, узялі даверанасць, паехалі ў Віцебск і нагрузілі ўсяго, што трэба: бочку фарбы, усялякіх наглядных матэрыялаў — карацей, што на вочы трапіць і здасца патрэбным, тое і бралі.
Вялікую ролю адыграў Леанід Рыгоравіч і ў арганізацыі вучэбна-выхаваўчага працэсу, у фарміраванні добрых традыцый, спрыяльнай, добразычлівай і творчай атмасферы. У прыватнасці, паводле яго ўспамінаў, калі толькі заступіў на пасаду, у настаўніцкім калектыве назіралася напружаная канфліктная сітуацыя, якая нават выплыла на старонкі рэспубліканскай прэсы ў выглядзе артыкула пад загалоўкам “У цянётах паклёпу”, але паступова жыццё ўвайшло ў пазітыўнае рэчышча, калектыў абнавіўся, і аднойчы другі сакратар райкама партыі ахарактарызавала яго як “адзін з найбольш інтэлігентных калектываў раёна”. Школа заўсёды выдатна рыхтавалася да жнівеньскага прыёму камісіяй, паспяхова вытрымлівала ўсялякія праверкі, а многія яе выпускнікі ахвотна вярталіся сюды ўжо настаўнікамі. Напрыклад, цяперашні дырэктар Горбікава І. В. — вучаніца Леаніда Рыгоравіча.
Заслугі яго адзначаныя, акрамя шматлікіх узнагарод раённага і абласнога ўзроўняў, Ганаровымі граматамі Вярхоўнага Савета і Міністэрства асветы БССР, знакам “Выдатнік народнай асветы”, медалём “За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина”. Нядаўна, 9 мая, скарбонка ўзнагарод папоўнілася Ганаровай граматай Віцебскага аблвыканкама за актыўны ўдзел у ветэранскім руху (Леанід Рыгоравіч узначальвае ветэранскую арганізацыю ААТ “Абольцы”), значны асабісты ўклад у патрыятычнае выхаванне падрастаючага пакалення і ў сувязі з 75-годдзем вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
На заслужаны адпачынак Леанід Рыгоравіч пайшоў у 2012 годзе, і на сённяшні дзень ён, напэўна, адзін з нямногіх людзей, якія памятаюць і самыя цяжкія старонкі жыцця аболецкай школы, і часы яе росквіту.
Сяргей АБРАМОВІЧ.
Герой самых цяжкіх і самых светлых старонак гісторыі Аболецкай СШ,