Купалле ў Талачыне: верым у цуды і застаёмся сабою
Самы доўгі дзень і самая кароткая ноч года — чароўнае імгненне, калі ўсё жывое знаходзіцца ў росквіце сіл, прырода шчодра выпраменьвае жыватворную энергію, а значыць, трэба спяшацца гэтай энергіяй скарыстацца — акунуцца ў яе, напоўніць ёю сваё цела, каб цэлы год, да наступнага Купалля, быць здаровым, моцным і жыццярадасным. На ачышчэнне ад усяго кепскага, аздараўленне і ўмацаванне гармоніі з Сусветам накіраваныя звычаі і абрады купальскай ночы, якія сфарміраваліся ў нашых далёкіх продкаў.
Калі браць у разлік час ад узыходу да заходу Сонца, то Купалле прыпадае на перыяд дзесьці з 21 па 24 чэрвеня. Напрыклад, у суседнім з намі Крупскім раёне ў кемпінгу (лагер для аўтатурыстаў) на возеры Сялява яно звычайна адзначаецца менавіта ў гэтыя дні (арганізатарам выступае кемпінг, суб’ект гаспадарання недзяржаўнай формы ўласнасці).
У сувязі з розніцай паміж старым і новым стылямі летазлічэння на большай частцы тэрыторыі Беларусі купальскія гулянні сёння прынята праводзіць 6 ліпеня. Сцэнарыі гэтых мерапрыемстваў, канечне, ужо ў значнай ступені проста забаўляльныя, павярхоўныя, адаптаваныя пад сучасную масавую культуру. Але, нягледзячы ні на што, духоўную сувязь са сваімі продкамі мы яшчэ не страцілі, і многія з нас бачаць і адчуваюць у старажытным містычным свяце глыбокі сэнс, а таму ідуць на яго не проста дзеля таго, каб паштурхацца ў натоўпе пад аглушальныя гукі ўсялякай папсы ды з’есці апетытнай стравы з азіяцкай назваю “шашлык”, запіваючы яе амерыканскай “кока-колай” ці “спрайтам”.
“Няхай у ім згарыць усё дрэннае, і жыццё пачнецца з чыстага ліста, і ўсе мы будзем шчаслівымі”, — такое выказванне мімаходам давялося мне пачуць сёлета сярод людзей, якія абступілі купальскае вогнішча ў “Юзэфполлі”. Чалавек гаварыў не напаказ, а сам для сябе і сваёй сям’і, шчыра верачы ў сілу пажадання, прамоўленага ў патрэбны час у патрэбным месцы.
На працягу вечара гледачоў добра пацешылі работнікі Цэнтра культуры жартоўнай пастаноўкаю з традыцыйнымі купальскімі вобразамі і атрыбутамі (нячысцік, русалкі, закаханая пара, папараць-кветка і інш.). Райспажыўтаварыства смачна і шчодра карміла і паіла ўсіх, прапанаваўшы добры асартымент харчовых тавараў па даступных коштах. Падлеткі і моладзь “адрываліся” пад эстрадныя і дыскатэчныя рытмы, здымаючы свае забавы на смартфоны. Але калі ў цемры бліснулі першыя языкі полымя, запрашаць нікога не спатрэбілася, усе, як і летась, і пазалетась, самі дружна накіраваліся да галоўнага відовішча. Хтосьці ішоў проста пагрэцца і пасэлфіцца, а хтосьці, як відаць з вышэйзгаданага эпізоду з загадваннем жадання, — каб дакрануцца да нейкіх таемных сіл, засведчыць сваю павагу да іх і заслужыць іх прыхільнасць. Так рабілі з незапамятных часоў людзі на нашай роднай зямлі, так робяць і сёння многія з нас, верачы ў цуды або знаходзячы для іх навуковыя тлумачэнні, але і ў тым, і ў другім выпадку — працягваючы традыцыі продкаў, застаючыся самімі сабою.
Сяргей АБРАМОВІЧ.
