Прыродная кемлівасць і ў душы нястомнасць
Такое ўбачыш зрэдку, але яно ёсць. Ідучы па мурожнай сцяжыне, мужчына нахіліўся да зямлі, узняў паперчыну. Уразіла, прыпыніліся, каб пазнаёміцца. Хвілін з дзясятак таму бачылі яго ўжо за працай. З самаробнага апырсквальніка апрацоўваў ад пустазелля соткі збажыны. Хтосьці заўважыў: “Які чысты, дагледжаны агарод, як добра ідзе ў рост пшаніца…”
Вёска Загацце, а ён яе карэнны жыхар, хаця на выгляд падаўся нам Павел Сцяпанавіч Грабоўскі самавітым гараджанінам. Ды з першых слоў гутаркі адчулася: памыліліся… Такія сардэчнасць, шчырасць, багацце душы і сакавітасць моўная заўжды ад зямлі, працы, гаспадарлівасці.
— Тут пражываю, — заўважыў з прыемнай усмешкай на вуснах суразмоўнік, — цэлыя 75 год. 40 год у саўгасе рабіў, які пачаўся пры Бабкове, і да выхаду на адпачынак…
— Ордэны, медалі атрымалі за гэтае?
— Так, медаль “Ветэрану працы”, розныя дыпломы, граматы, падзякі.
— Гэта ваш домік?
— Да, мая тут фазэнда…
— Карані загацкія?
— Бацька адсюль. У 1939 годзе на Фінскую пайшоў, у гэты год і я нарадзіўся. Потым першым прызывам пайшоў на фронт у Вялікую Айчынную. Каля Віцебска ў баях усе яны і палеглі тады. Так што я яго не бачыў і не памятаю. Нас трое сыноў засталося. Старэйшыя паўміралі, я адзін застаўся.
— Засталіся за ўсіх — за бацьку і братоў?
— Так, так, з сям’і нашае на ўсё Загацце адзін.
— Што маеце з зямлі?
— Амаль гектар. Коніка трымаем, куры ёсць. А свіней летась пабілі. Клопат гэта, але цяжка зараз без яго, прывыклі.
— Сееце, садзіце што?
— Там азімая пшаніца, а тут во, каля дома, яравая. 20 сотак бульбы саджаем. Дапамагае, як я называю яго, апякун наш, старэйшына вёскі Аляксандр Усціновіч. Ён малайчына. Падтрымлівае, дзеліцца апошнім. Калі рыбіну зловіць — пакіне мне. І нічога ніколі не возьме ўзамен.
— А дзе вы навучаліся механізатарскай справе?
— У Бабінічах, гэта даўно было.
— Колькі коней у вёсцы зараз?
— У нашым канцы тры конікі, і там адзін. Пакуль сілы ёсць, будзе чым зямлю дагледзець.
— Праблемы якія хвалююць, з вадою што?
— У мяне “Родничок”, помпу ўкіну ў крыніцу — і з вадой праблем няма. Ды і рака ж побач, лічаныя метры да вады. Паглыбілі нашу раку Усвейку ў 1961 годзе, а адразу пасля вайны рукамі капалі, асушалі падыходзячае да вёскі балота.
— А мост калі ў вас з’явіўся?
— У 1964 годзе. Добра помню, бо са службы ў арміі прыйшоў у 1962 го-дзе. Прараб з Рыдамля займаўся яго ўзвядзеннем, Кубарскі, і палі вельмі цяжка забіваліся. Вось і жыве цяпер гэтая прыгажосць, яшчэ і рыбай многіх частуе.
— Што ўмееце рабіць, да чаго інтарэс?
— Усё, што патрабуецца для жыцця чалавеку, вяскоўцу, умею. Іншым разам жартую, што, калі б далі самалёт, то справіўся б і з ім. Нікога збудаваць, адрамантаваць ніколі не прасіў, усё магу сам. Магу і валёнкі зваляць, і іншыя вырабы з шэрсці, робім, як гаворыцца, паціхеньку, хоць і закончыў усяго шэсць класаў.
— Вашаму аптымізму ў поглядах на вёску, умовы пражывання ў глыбінцы можна толькі пазайздросціць…
— Дык я ж шчыра гавару, што жыць можна ў нас, а калі вось яшчэ мост па-правяць — будзе як у Маскве. Ды і на справе яно так: калі ёсць здароўе — працуеш, а калі працуеш — то і жывеш, добра і шчасліва, на радасць сабе і іншым.
В. БІРУКОЎ.
